De levensverwachting stijgt van 81,8 in 2018 naar 85,4 in 2040

In het Trendscenario stijgt de levensverwachting bij geboorte tussen 2018 en 2040 van bijna 82 naar ruim 85 jaar. Dit betekent dat we er de komende 20 jaar bijna 4 jaar bij krijgen. Dit is ongeveer gelijk aan de groei van de levensverwachting in de afgelopen 20 jaar. Ook in de toekomst leven vrouwen langer dan mannen. In de afgelopen 20 jaar groeide de levensverwachting bij mannen harder dan bij vrouwen. In de periode 2018-2040 groeit de levensverwachting iets harder voor vrouwen (3,9 jaar) dan voor mannen (3,5 jaar). Het absolute verschil in levensverwachting tussen mannen en vrouwen is nu 3,2 jaar en zal in het Trendscenario licht stijgen naar 3,6 jaar in 2040.

Toename van bevolking bij ouderen

De Nederlandse bevolking neemt in het Trendscenario toe met 1,8 miljoen personen tussen 2018 en 2040. Meer dan 80 procent van deze toename komt op het conto van 70-plussers. De grootste absolute toename binnen deze groep ouderen is bij 70- tot 80-jarigen. Deze nemen toe met 650 duizend personen. De groep 90-plussers stijgt procentueel het snelst, van 125 duizend in 2018 tot 322 duizend in 2040.

De levensverwachting in goede ervaren gezondheid neemt tot 2040 ongeveer evenveel toe als de totale levensverwachting

De totale levensverwachting is hoger dan de levensverwachting in goede ervaren gezondheid. We voelen ons dus niet alle jaren van ons leven gezond. In het Trendscenario stijgt de levensverwachting in goede ervaren gezondheid bij geboorte voor mannen van 64,2 jaar in 2018 naar 68,5 jaar in 2040 en voor vrouwen van 62,7 jaar in 2018 naar 66,4 jaar in 2040. De toename in het aantal jaren waarin we ons gezond voelen is dus 4,3 jaar voor mannen en 3,7 jaar voor vrouwen. De totale levensverwachting neemt tussen 2018 en 2040 toe met 3,5 jaar voor mannen en 3,9 jaar voor vrouwen. Dit betekent dat nagenoeg alle jaren die we er tot 2040 bij krijgen in goede ervaren gezondheid zijn. Mannen krijgen zelfs iets meer gezonde jaren erbij over de periode 2018-2040 dan de levensverachting stijgt. Dit komt mede door de gunstige trend in het percentage mannen naar leeftijd met een goede ervaren gezondheid.

We krijgen er nauwelijks jaren zonder chronische aandoeningen bij maar wel vier jaren zonder beperkingen

In het Trendscenario stijgt de totale levensverwachting bij geboorte tussen 2018 en 2040 met 3,5 jaar voor mannen en 3,9 jaar voor vrouwen. De levensverwachting in goede ervaren gezondheid stijgt met 4,3 jaar voor mannen en 3,7 jaar voor vrouwen (zie ook de vorige grafiek). De levensverwachting zonder beperkingen neemt in die periode toe van 72,9 naar 77,1 jaar voor mannen (een toename van 4,3 jaar) en van 70,7 naar 74,9 jaar voor vrouwen (een toename van 4,2 jaar). Het gaat hier om beperkingen in het uitvoeren van activiteiten op het gebied van zien, horen en bewegen. De levensverwachting zonder beperkingen stijgt meer dan de totale levensverwachting. Dit komt doordat er in het Trendscenario op alle leeftijden een lichte daling is in het percentage mensen dat beperkingen ervaart. Bij de levensverwachting zonder chronische aandoeningen zien we maar een kleine stijging: van 35,7 naar 36,1 jaar voor mannen (+ 0,4 jaar) en van 32,2 naar 32,5 jaar voor vrouwen (+ 0,3 jaar). We krijgen er in de toekomst dus nauwelijks jaren zonder chronische aandoeningen bij, maar wel zo’n 4 jaar in goede ervaren gezondheid en ook 4 jaar zonder beperkingen. De cijfers laten ook zien dat mensen met één of meerdere chronische ziekten toch vaak een goede ervaren gezondheid hebben en geen beperkingen hebben.

In 2040 hebben we er op 65-jarige leeftijd nog 14 jaar in goede ervaren gezondheid in het vooruitzicht en 16 jaar zonder beperkingen

In 2040 is in het Trendscenario de totale levensverwachting bij 65 jaar 21,6 jaar voor mannen en 24,3 jaar voor vrouwen. De levensverwachting in goede ervaren gezondheid bij 65 jaar is in 2040 13,7 voor mannen en 13,4 jaar voor vrouwen en de levensverwachting zonder beperkingen bij 65 jaar 17,2 jaar voor mannen en 15,4 jaar voor vrouwen. Het gaat hier om beperkingen in het uitvoeren van activiteiten op het gebied van zien, horen en bewegen. In 2040 hebben we op 65-jarige leeftijd echter nog maar een beperkt aantal jaren zonder chronische aandoeningen in het vooruitzicht; 1,9 jaar voor mannen en 1,6 jaar voor vrouwen.

 De meeste jaren die mensen in 2040 op hun 65ste nog te gaan hebben, zullen dus jaren zonder beperkingen in het functioneren zijn, maar mét chronische aandoeningen. Vergeleken met 2018 is er in het Trendscenario vooral een toename te zien in de levensverwachting zonder beperkingen op 65-jarige leeftijd. Deze neemt voor mannen met 2,4 jaar toe en voor vrouwen met 1,9 jaar. De levensverwachting in goede ervaren gezondheid neemt voor mannen met 1,7 jaar toe en voor vrouwen met 0,9. Er is nauwelijks een toename van levensverwachting zonder chronische aandoening op 65-jarige leeftijd. Zowel voor mannen als vrouwen 0,1 jaar (niet in grafiek).

Ook in de toekomst veroorzaken kanker en hart- en vaatziekten het grootste deel van de sterfte

In het Trendscenario overlijdt ook in 2040 het grootste deel van de mensen aan nieuwvormingen en hart- en vaatziekten. Onder nieuwvormingen vallen goedaardige en kwaadaardige nieuwvormingen (kanker), zoals long-, borst- en prostaatkanker. Voorbeelden van hart- en vaatziekten zijn coronaire hartziekten en hartfalen. Tussen nu en 2040 neemt het aandeel van nieuwvormingen en hart- en vaatziekten in de totale sterfte echter af; van 55 procent in 2018 naar 44 procent in 2040. Hoewel het aandeel van nieuwvormingen in de totale sterfte afneemt, neemt het absolute aantal sterfgevallen toe tot 2040 (niet in tabel). Dit is een gevolg van de vergrijzing; nieuwvormingen komt vaker voor onder ouderen. Het absolute aantal sterfgevallen aan hart- en vaatziekten neemt met ruim 4.000 af (ook niet in tabel). Hart- en vaatziekten komen ook vaker onder ouderen voor, maar hier heffen afnemende sterftekansen door betere preventie en behandeling het effect van de vergrijzing op. Het aandeel van psychische aandoeningen en aandoeningen van het zenuwstelsel in de totale sterfte, neemt in de toekomst toe. Onder deze beide ziektegroepen vallen verschillende vormen van dementie. Hieraan overlijden in de toekomst veel mensen (zie volgende tabel). Het aandeel van infectieziekten en uitwendige oorzaken, zoals vervoers- of privéongevallen, stijgt ook en het aandeel van ziekten van de ademhalingswegen neemt iets af.
 

Bron: CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek), RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)

Steeds meer mensen sterven aan de gevolgen van dementie

In het Trendscenario zal het aantal mensen dat overlijdt als gevolg van dementie met 150 procent stijgen van bijna 17.000 in 2018 tot ruim 42.000 in 2040. Dementie is een syndroom dat veroorzaakt kan worden door verschillende aandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer. Deze komen vooral op oudere leeftijd voor. De vergrijzing verklaart daarom een groot deel van de toename in sterfte aan dementie. Maar ook de daling in sterfte aan kanker en hart- en vaatziekten (zie vorige figuur) draagt hieraan bij. Steeds meer mensen overleven deze ziekten en overlijden in plaats daarvan aan dementie. Andere doodsoorzaken waaraan in de toekomst meer mensen zullen overlijden, zijn onder andere hartfalen en privé-ongevallen. Er zijn ook aandoeningen die in 2040 veel minder sterfgevallen zullen veroorzaken dan in 2018, zoals beroerte, coronaire hartziekten en borstkanker. Het totaal aantal sterfgevallen neemt in het Trendscenario toe van 153.000 in 2018 tot 197.000 in 2040.
 

Bron: CBS, RIVM