Hoeveel mensen zijn ziek in de toekomst en welke ziektes zullen toe- of afnemen?   

Ilustratie huisarts met patient
  • Het aantal mensen met tenminste 1 chronische aandoening stijgt in de periode 2022-2050 met 1,5 miljoen tot bijna 12 miljoen in 2050. De toename is het grootst onder 75-plussers.
  • Het aantal mensen met 3 of meer aandoeningen neemt toe in de periode 2022-2050. 
  • Artrose is de meest voorkomende chronische aandoening in 2050. Ondanks een toename van nek- en rugklachten (niet-artrose gerelateerd) staan deze in 2050 op de tweede plaats.
  • In de periode 2022-2050 is de toename van het aantal mensen met artrose verreweg het grootst, in vergelijking met de toename van andere aandoeningen. Huidkanker staat op de tweede plaats in de ranglijst van stijgers.  
  • De meeste ziektelast is in 2050 toe te schrijven aan dementie.
  • Het grootste deel van de ziektelast van dementie is toe te schrijven aan vroegtijdig overlijden.   

Bron historische data: Nivel Zorgregistraties eerste lijn

Het totaal aantal mensen met tenminste 1 chronische aandoening zal volgens het trendscenario stijgen van 10,5 miljoen mensen in 2022 naar 12 miljoen in 2050. Deze stijging komt vrijwel volledig op het conto van de 75 plussers (toename: 1,3 miljoen mensen). 


Het totaal aantal mensen met een of meer chronische aandoeningen zal in de periode 2022-2050 toenemen. Ook het aantal mensen met 3 of meer aandoeningen neemt toe, van 3,3 miljoen mensen in 2022 tot 4,3 miljoen mensen in 2050. Dit aantal stijgt daarmee aanzienlijk harder dan de groepen met 1 of 2 chronische aandoeningen. Multimorbiditeit (het hebben van meerdere chronische aandoeningen tegelijkertijd), is daarmee een veelvoorkomend verschijnsel, vooral in de oudere leeftijdsgroepen.  




Het aantal mensen met artrose zal bijna verdubbelen in de periode 2022-2050. In 2050 zijn er naar verwachting meer dan 3 miljoen mensen met artrose. Artrose is daarmee de meest voorkomende chronische aandoening en passeert daarmee nek- en rugklachten. Verder neemt het aantal mensen met gezichtsstoornissen, nierfalen en hartritmestoornissen sterk toe. Dit zijn aandoeningen die vaker voorkomen naarmate de leeftijd vordert, maar die niet direct tot overlijden leiden. De grafiek geeft uitsluitend het vóórkomen van aandoeningen weer en niet de ernst van de aandoening. In de onderstaande grafieken van ziektelast is ook de ernst van een aandoening meegenomen.  


Bovenstaande grafiek toont de toename in vóórkomen voor een selectie van aandoeningen die het meest zullen stijgen in de periode 2022-2050. Artrose voert de ranglijst aan. De toename bij artrose is deels te verklaren door de vergrijzing (demografie) en zal ook deels te maken hebben met een toename van overgewicht (epidemiologie). Daarnaast gaan mensen vaker met lichtere (artrose)klachten naar een arts, waardoor er meer diagnoses worden gesteld. Bij huidkanker is een grote stijging op basis van epidemiologie te zien, die mogelijk is toe te schrijven aan onbeschermd zonnen in het verleden.    




Ziektelast is een gezondheidsmaat die zowel (vroegtijdige) sterfte als het vóórkomen en de ernst van de aandoening meeneemt. De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte) en het aantal jaren geleefd met een aandoening, gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten). 

In 2050 is de grootste ziektelast het gevolg van dementie. De ziektelast van dementie zal tussen 2022 en 2050 met 150 procent toenemen. Daarmee wordt de ziektelast van stemmingsstoornissen ingehaald. De ziektelast ten gevolge van stemmingsstoornissen zal ook stijgen en blijft in absolute zin hoog. Opvallend is de toename van de ziektelast van privé-, arbeids- en sportongevallen. Dit is vooral het gevolg van de toename van valincidenten (met ernstige gevolgen) onder ouderen. De ziektelast van beroerte neemt sterk af. Dit is mogelijk een overschatting als gevolg van een sterke recente historische daling in de sterfte aan beroerte, die in de projecties is meegenomen.


Bij dementie is het grootste deel van de ziektelast toe te schrijven aan verloren levensjaren. Doordat in de toekomst relatief veel mensen zullen overlijden aan dementie zal ook de ziektelast van dementie groot zijn. Bij stemmings- en angststoornissen wordt de ziektelast grotendeels veroorzaakt door het aantal jaren dat men met de ziekte leeft en de ernst daarvan (ziektejaarequivalenten). Artrose staat ook in de top 10 van aandoeningen met de grootste ziektelast. Dat is vooral het gevolg van het feit dat er in 2050 veel mensen met artrose zullen zijn, met een groot aantal ziektejaarequivalenten als gevolg. 


Citeer het Trendscenario

F. van der Lucht, M. Buijs, C. Deuning, H. Hilderink, M. Plasmans, R. Poos, L. Zwakhals, C. Couwenbergh (2024). Trendscenario Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2024. Bilthoven: RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). www.volksgezondheidtoekomstverkenning.nl/vtv-2024/trendscenario